Een goed geschreven ontwikkelingsperspectief (OPP), ik kan er echt van genieten.
Waarschijnlijk denk jij nu: die is gek!
Daar ben je ook vast niet de enige in. Ik moet ook eerlijk zeggen dat ik er niet altijd zo van genoot als nu. Ik geniet ook niet van alle OPPs.
Alleen van de OPPs die goed in elkaar zitten en dat doen ze lang niet allemaal.
En dan werkt het dus niet, dat OPP. Dan wordt het een log document, een moetje, een papieren tijger.
Mijn eerste OPPs waren van die tijgers. Bloed, zweet en soms wat tranen van frustratie zaten er in, maar om nou te zeggen dat ze nuttig waren….
Superzonde natuurlijk. In deze blog een aantal redenen waarom sommige OPPs niet werken.
Te algemeen
Volgens de wet hoeft er helemaal niet zoveel in een OPP. Je mag de doelen op hoofdlijnen beschrijven en ook de uitstroom hoef je niet heel uitgebreid te beredeneren.
Heerlijk, grote stappen, snel thuis. Maar doordat het OPP zo op hoofdlijnen blijft, kun je er in dagelijkse praktijk erg weinig mee.
Je hebt al tijd gestoken in het OPP schrijven, dus eigenlijk wil je dan niet nog eens hoeven nadenken over wat je deze leerling elke dag gaat bieden. Of wat de leerkracht dagelijks kan aanpassen in zijn/haar dagelijkse aanbod om deze leerling beter te begeleiden. Snap ik ook helemaal, zou ik ook niet hebben.
Het gevolg: het OPP blijft op papier en vindt nooit zijn weg naar een sterk aanbod. Daar heeft helemaal niemand wat aan.
Makkelijk op te lossen door iets meer te doen dan wat moet. Dat is maar een beetje meer werk dan wat je nu al doet, maar levert je enorm veel op.
Solomissie
Wie schrijft het OPP eigenlijk? Op de meeste scholen waar ik kom, klinkt als antwoord: “De IB-er”. Het gaat om leerlingen die meer aandacht of begeleiding nodig hebben, dus ik begrijp dat je als IB-er nauw betrokken bent. In je eentje kun je geen OPP schrijven. Ik kan achter mijn bureau niet bedenken wat haalbaar is in de klas.
In sommige gevallen schrijft de leerkracht het OPP. De leerkracht die gespecialiseerd is in groepen begeleiden. De leerkracht die al zijn/haar tijd wil steken in het voorbereiden van de lessen en activiteiten.
Kortom: op het moment dat het OPP een klus is van 1 persoon, mis je een heleboel kansen.
Schrijf samen, bij voorkeur met ouders én leerling en maak duidelijke afspraken wie welk onderdeel invult.
Te weinig ambitieus
Het opstellen van passende doelen vind ik zelf altijd een flinke uitdaging. Je hebt nou eenmaal te maken met leerlingen die in een ander tempo door de lesstof heen gaan. Het laatste wat je wil is doelen stellen die veel te hoog gegrepen zijn. Je wilt namelijk de leerling na de evaluatie kunnen vertellen: “Kijk eens, dit heb je allemaal behaald”.
Bij het berekenen van de uitstroom ben je realistisch. Maar precies daardoor mis je een heleboel kansen. Durf te dromen en bedenk voor je bepaalt aan welke doelen je gaat werken, wat er nodig zou zijn voor een stapje meer, een uitstroom die net iets theoretischer is dan je nu vaststelde. We zijn vaak te voorzichtig. Begrijpelijk, maar daarmee doe je de leerling te kort. Eerst dromen en dan bedenken wat realistisch en haalbaar is, helpt enorm. Je zult merken dat juist doordat je op die manier kijkt, de leerling meer groeit door het vertrouwen en de mogelijkheden.
Te ambitieus
Je gunt ze de wereld en daarom beloof je van alles. Extra instructiemoment hier, beetje extra werk daar, individuele aandacht bij het plannen van het werk. Superfijn als het lukt, maar in de praktijk komt er weinig van terecht. Bij een volgend evaluatiemoment moet je bekennen dat veel uit het OPP niet gelukt is, omdat het toch niet haalbaar was. Wees daarom eerlijk naar jezelf, ouders en leerling, wat echt haalbaar is. Ga in gesprek met de leerkracht over wat er lukt in de klas. (Maak je er gelijk een duomissie van). Heb je als school al nagedacht over de grenzen die jullie stellen aan jullie extra ondersteuning (als het goed is staan die in het SOP)?
Durf je toe te geven wanneer jullie niet meer de beste plek voor deze leerling zijn?
Hoge verwachtingen helpen enorm, zorg alleen wel dat jullie realistisch blijven in wat jullie als school echt kunnen bieden.
Losse onderdelen
Het beste OPP is een logisch onderdeel binnen de zorgstructuur. Mooie zin, maar wat bedoel ik daar nu mee?
Ik bedoel daarmee dat jullie basiskwaliteit goed aansluit bij wat jullie leerlingen vragen. Dit bepaal je door een paar keer per jaar echt kritisch te kijken of het grootste gedeelte van jullie leerlingen (zo’n 85-90%) krijgt wat hij/zij nodig heeft. Ben je als leerkracht vooral veel extra aan het doen, dan is er een dikke kans dat je basisaanbod wat aanscherping nodig heeft. Hebben jullie duidelijk voor ogen wat er in de basisondersteuning zou moeten zitten. Dit wisselt per school, omdat jullie andere leerlingen hebben dan de buren? Inventariseer daarom ook welke extra hulpvragen er binnen de school zijn: moeite met plannen, motorische problemen, veel meerkunners etc.
Zodra zo’n 10-15% van jullie leerlingen ongeveer dezelfde hulpvraag bieden, wil je dit structureel kunnen aanbieden in de school.
Pas daarna ben je toe aan de extra ondersteuning en dus een OPP.
Wanneer komt een leerling in aanmerking voor een aanvullend aanbod en wanneer kan het weer aansluiten bij het basisaanbod?
Zodra jullie een antwoord hebben op deze vragen, zul je ook merken dat het OPP echt onderdeel is binnen jullie zorgstructuur. En daarmee makkelijker en beter ingevuld kan worden.
Geen duidelijke aanpak
Mijn eerste OPP waren een rommeltje. Ik deed maar wat, haalde over een beetje informatie vandaan en bedacht prachtige plannen die niet uitvoerbaar waren in de klas.
Inmiddels heb ik een vaste aanpak voor elk OPP, waarbij ik alle aanwezige informatie over de leerling omzet naar een passend en haalbaar plan.
Een OPP waar alles instaat wat moet én wat handig is. Daarmee ben ik niet alleen sneller klaar, maar heeft de leerling ook echt een plan op maat.
Ben jij ook aan het zoeken naar de beste aanpak voor het opstellen van een OPP?
Herken je een of meer van deze punten op jouw school?
In de E-learning OPP in de Praktijk komt alles aan bod. Na deze online cursus heb je al deze punten aangepakt en schrijf je in een handomdraai een sterk en passend OPP voor alle leerlingen die er eentje nodig hebben.
Ben jij ook klaar met de papieren tijgers en wil je een OPP schrijven waar je echt wat aan hebt?
Doe mee met de E-learning OPP in de praktijk