Op de meeste scholen is de tweede helft van januari een toetsperiode.
De hoeveelheid toetsen verschilt per school en gelukkig ben je helemaal vrij in de keuze van het leerlingvolgsysteem dat je gebruikt, maar op elke school geldt de verplichting om de ontwikkeling van leerlingen systematisch te volgen.
Naast de verplichting om de ontwikkeling te volgen, zul je ook moeten kunnen aantonen dat je die gegevens gebruikt om je onderwijs af te stemmen op wat leerlingen nodig hebben.
Je bent niet het onderwijs ingegaan om er een potje van te maken en voor de klas zaken te doen waar je leerlingen écht niks aan hebben, maar toch blijkt het in de praktijk een stuk lastiger.
Daarom in deze blog een aantal fijne tips om de toetsperiode zo soepel mogelijk te laten verlopen
1. Weeg af en kies
Vraag je als team af welke toetsen je wilt afnemen. Je bent verplicht de ontwikkeling voor rekenen en taal te volgen. In sommige gevallen is er voor de overstap naar het VO een aantal toetsen binnen jullie gemeente verplicht. Toets daarbuiten alleen waar jullie informatie missen. Dat kan dus betekenen dat die ene toets eruit gaat.
Dat kan ook betekenen dat jullie een bepaalde toets niet meer bij alle leerlingen afnemen. Bijvoorbeeld omdat jullie uit de methodetoetsen en/of observaties al voldoende informatie halen voor het aanbod.
2. Informatie is dé sleutel
Zorg dat het hele team weet wat er te doen staat. Stuur daarom van te voren een informatiebrief of mail met daarin informatie over welke toetsen afgenomen worden, op welke datum de toetsen beginnen én eindigen en voor welke datum de toetsen ingevoerd horen te zijn.
Geef daarna ook relevante informatie over toetsafname. Dit staat ook in de handleiding, maar we weten ook allemaal dat hier zoveel informatie in staat, dat veel collega’s die niet lezen. Dubbel werk? Ligt eraan, misschien kost het overnemen van die paar aanwijzingen je 10 minuten, maar je bent er dan wel zeker van dat iedereen over dezelfde belangrijke informatie beschikt.
Neem ook informatie op wat leerkrachten na de afname met de informatie doen.
Die informatie heeft je team niet alleen nodig bij de toetsen, maar ook in de belangrijke periode daarna: de groeps- en leerlingbesprekingen.
Onderaan deze blog vind je een format voor deze informatiebrief aan je team. Vraag ‘m snel aan.
3. Volg het proces
“Dan voel ik me zo’n politieagent”, “Ik hoef ze toch niet te controleren?”
Zomaar 2 opmerkingen die ik kreeg tijdens de begeleiding van 2 startende IB-ers. 2 Opmerkingen die ik zelf ook gedacht heb en misschien ook wel hardop gezegd heb.
Als intern begeleider ben je hét aanspreekpunt binnen de school rondom alles wat met de begeleidingsstructuur te maken heeft. Je bewaakt als het ware het doorlopende proces. Soms van een afstandje, soms van heel dichtbij. Soms wat meer coachend en soms geef je advies.
In het geval van toetsen betekent dat ook in de gaten houden of alles soepel verloopt. Welke collega heeft nog wat ondersteuning nodig?
Door te bekijken of de resultaten goed ingevoerd worden, voorkom je mogelijke problemen verderop.
Dat voelt soms als controleren van collega’s. Ik probeer het zelf meer te zien als het bewaken van het proces.
Door op tijd te signaleren als er iets niet helemaal goed gaat, kun je ook op tijd bijsturen en voorkom je dat de boel over een tijd(je) in het honderd loopt.
4. Gebruik de informatie
Toetsen om het toetsen is dikke vette onzin, zie ook punt 1.
Je toetst omdat je informatie wil over de ontwikkeling van jullie leerlingen, zodat je het aanbod nog beter kan afstemmen.
Als je alleen toetst, zodat je de score kan invoeren, is dat natuurlijk hartstikke zonde van alle tijd en energie.
Gebruik daarom de informatie die jullie uit de toetsen halen: op leerlingniveau, op groepsniveau en op schoolniveau.
Merk je dat je een toets helemaal niet gebruikt, achterhaal dan hoe dit komt. Weet je niet goed hoe je de juiste informatie uit de toets haalt, zien jullie niet goed hoe je de informatie gebruikt in jullie lessen of toets je iets wat je niet nodig hebt?
5. Verwerk en gooi weg
Zeg eens eerlijk: hoe groot is de stapel oude toets- en antwoordbladen op jullie school?
Ik kom nog regelmatig stapels antwoordvellen tegen. “Die moeten we bewaren”, is dan een veelgehoord antwoord.
Maar van wie weet eigenlijk niemand meer. Geheimpje weten? In de meeste gevallen hoef je helemaal geen antwoordbladen te bewaren.
Analyseer de toetsen, verwerk de informatie en gooi daarna alles weg op een veilige manier.
In sommige gevallen kan het wél zinvol zijn om toetsen te bewaren; leerlingen die in een (onderzoeks)traject zitten of leerlingen met een eigen leerlijn.
Soms vraagt een onderzoeksbureau om afgenomen toetsen of is het fijn om eerder gemaakte toetsen nog eens door te spitten op aanwijzingen voor het aanbod.
Dan is inscannen overigens een prima oplossing.
Voor de rest; lekker weg ermee.